Przejdź do treści

HID-RATION

CZYM JEST ODWODNIENIE ORGANIZMU?

Odwodnienie to utrata wody i płynów z organizmu, spowodowana między innymi poprzez niedostateczną podaż wody oraz w wyniku występowania cukrzycy, w zaburzeniach pracy nerek, jak również podczas intensywnego wysiłku fizycznego spowodowanego pracą lub uprawianiem sportu. Odwodnienie prowadzi do pojawienia się zaburzeń wodno-elektrolitowych. Jego pierwszym objawem jest zmęczenie.

JAKIE SĄ WCZESNE OBJAWY ODWODNIENIA?

Oprócz zmęczenia, inne wczesne objawy odwodnienia to:

  •  Ból głowy.
  • Sucha błona śluzowa jamy ustnej – suche lub „bawełniane” usta.
  • Zawroty głowy lub oszołomienie.
  • Słabość.
  • Szybkie bicie serca.
  • Sucha, zaczerwieniona skóra.
  • Skurcze mięśni.
  • Ciemne zabarwienie moczu oraz mała jego objętość.

MECHANIZM ODWODNIENIA ORGANIZMU

Podczas aktywności fizycznej ciepło ciała wzrasta bardzo szybko dzięki pracującym mięśniom. Jedną z głównych funkcji płynów jest utrzymywanie podstawowej temperatury ciała, więc gdy wzrasta ciepłota ciała, organizm kompensuje to poprzez pocenie się. Gdy pot odparowuje, skóra i krew (która przepływa przez naczynia w pobliżu powierzchni skóry) są schładzane. Ta schłodzona krew następnie wraca do wnętrza ciała, obniżając w ten sposób wewnętrzną temperaturę ciała.

Organizm nie może się właściwie schłodzić, gdy następuje odwodnienie. Poważne urazy lub choroby związane z przegrzaniem, takie jak przemęczenie i udar cieplny, mogą wystąpić, gdy nadmierna utrata płynów nie zostanie uzupełniona podczas wysiłku, a temperatura ciała wzrośnie. Objawy wyczerpania cieplnego obejmują zawroty głowy, osłabienie, przyspieszony puls, niskie ciśnienie krwi, ból głowy i podwyższoną temperaturę ciała. Objawy udaru cieplnego mogą obejmować nagłe ustanie pocenia się, niezdarność lub potykanie się, dezorientację, wymioty i utratę przytomności. Śmierć może nastąpić wraz z udarem cieplnym.

Odwodnienie zmniejsza wytrzymałość i zwiększa ryzyko chorób związanych z upałem, takich jak wyczerpanie cieplne i udar cieplny. Kiedy ciało staje się odwodnione, produktywność znacznie spada. Utrata wody równa 5 procentom masy ciała, może zmniejszyć wydolność mięśni o 20 do 30 procent.

35

MONITOROWANIE NAWODNIENIA

Pragnienie nie jest dobrym wskaźnikiem zapotrzebowania na wodę!
Ponieważ wysiłek osłabia mechanizm pragnienia. Kiedy pragnienie staje się wyczuwalne, zapasy płynów są już wyczerpane i widoczne są wczesne etapy odwodnienia. W momencie pragnienia organizm stracił już do 2 procent swojej masy ciała w postaci płynów, co, jak wykazano, zaburza termoregulację i zmniejsza zdolność do pracy o 10 do 15 procent.

Kolor i ilość wydalanego moczu są dobrymi wskaźnikami stanu nawodnienia organizmu. Mocz powinien być klarowny i w dużych ilościach, a oddawanie moczu powinno odbywać się często w ciągu dnia. Silnie stężony mocz jest zwykle oznaką odwodnienia.

Utrata masy ciała w okresach wysiłku jest kolejnym doskonałym wskaźnikiem utraty płynów. Ważne jest, aby ważyć się przed i po aktywności, aby monitorować utratę płynów. Na każdy stracony kilogram masy ciała należy wypić 2 szklanki płynu w celu nawodnienia. Ponieważ organizm może wchłonąć tylko około 1 litra wody na godzinę, należy pić płyny przed, w trakcie i po wysiłku, aby uniknąć ryzyka odwodnienia. W rzeczywistości uzupełnianie płynów musi być kontynuowane przez co najmniej 24 godziny po energicznej, długotrwałej aktywności, aby przywrócić utracone płyny i elektrolity.

JAKI JEST ‘NAJLEPSZY’ PŁYN DO PICIA?

Dla większości zimna woda jest akceptowalnym źródłem uzupełnienia płynów. Podczas długotrwałego wysiłku (trwającego 60 minut lub dłużej) preferowane są rozcieńczone soki owocowe (jedna część soku na jedną część wody) lub napoje hipotoniczne które dostarczają niezbędne składniki odżywcze a także niewielkie ilości sodu. Wykazano, że sód zwiększa szybkość wchłaniania wody i węglowodanów z przewodu pokarmowego oraz zachęca do zatrzymywania płynów po wysiłku.

Kolejną zaletą picia napojów hipotonicznych jest to, że ich smak faktycznie zachęca do picia. W rzeczywistości niedawne badanie wykazało, że spożycie napoju przez ćwiczących chłopców w wieku 9-12 lat spowodowało prawie dwukrotny wzrost spożycia płynów w porównaniu ze zwykłą wodą.

Przy dużym obciążeniu nie powinno się pić pełnowartościowych soków owocowych i innych mocno skoncentrowanych napojów. Tworzą one uczucie pełności i mogą powodować skurcze. Powinno się unikać płynów zawierających kofeinę lub alkohol. Mają działanie moczopędne; to znaczy, promują wydalanie wody z organizmu, powodując, że organizm traci więcej płynów z moczem, które faktycznie są dostarczane przez napój. Ta utrata wody z kolei osłabia regulację temperatury, obniżając obronę przed chorobami związanymi z przegrzaniem. Ponadto kofeina może powodować rozstrój żołądka, nerwowość, bezsenność, bóle głowy i drażliwość. W przeciwieństwie do wody, napoje zawierające kofeinę, jak kawa czy herbata, nie są w stanie oczyścić organizmu z toksyn. Dodatkowo zawierają substancje zwane taninami, które powodują zmniejszenie przyswajania wielu ważnych składników mineralnych, zwłaszcza magnezu, żelaza i wapnia. Napoje słodzone i gazowane wydają się być jeszcze gorszym wyborem. Te pierwsze zawierają tak zwane puste kalorie, gdyż nie niosą żadnej wartości odżywczej. Napoje gazowane natomiast przyczyniają się do gromadzenia gazów w jelitach, wzdęć, poczucia ciężkości i wielu innych problemów jelitowych.

Pamiętajmy zatem, że dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu musimy dbać o dodatni bilans wodny, najskuteczniej zapewniany przez przyjmowanie napojów hipotonicznych zawierających zestaw witamin, minerałów i elektrolitów, które tracimy w trakcie wzmożonego wysiłku fizycznego czy nawet zwykłego metabolizmu.

pl_PLPolish